شکستگی استخوان اسکافوئید

مچ دست از دو استخوان ساعد، استخوان زند زبرین و استخوان زند زیرین و هشت استخوان مچ کوچک تشکیل شده است.

استخوان های مچ دست در دو ردیف در پایین دست قرار می گیرند، در هر ردیف چهار استخوان وجود دارد.

استخوان اسکافوئید یکی از استخوان های مچ دست در قسمت شست مچ دست، درست بالای استخوان شعاعی است.

این استخوان هم برای حرکت و هم برای ثبات مفصل مچ دست مهم است.

شکستگی استخوان اسکافوئید، شکستگی در یکی از استخوان‌های کوچک مچ دست (نزدیک انگشت شست) است.

شکستگی استخوان اسکافوئید اغلب زمانی رخ می‌دهد که فرد روی دست خود زمین می‌خورد، تصادف می‌کند یا به هر نحوی آسیب می‌بیند. درمان این شکستگی بسته به شدت و محل شکستگی، گچ گرفتن یا جراحی است.

از آنجا که استخوان اسکافوئید خون‌رسانی ضعیفی دارد و شکستگی می‌تواند از رسیدن خون به استخوان جلوگیری کند، طبیعی است که در طول فرآیند بهبودی برخی عوارض را تجربه کنید.

استخوان اسکافوئید دارای سه قسمت است که هر سه قسمت آن مستعد شکستگی است.

• قطب دیستال: انتهای استخوان اسکافوئید که نزدیک دست و انگشتان است (برعکس جهت ساعد)
• کمر اسکافوئید: قسمت میانی این استخوان. بیش از هفتاد درصد از شکستگی های استخوان اسکافوئید در پشت رخ می دهد.
• قطب پاراکسیال: انتهای استخوان اسکافوئید نزدیک ساعد (به سمت بدن اشاره می کند).

شکستگی استخوان اسکافوئید

یکی از استخوان‌ های مهم و البته حساس که در مچ دست قرار می‌ گیرد استخوان اسکافوئید نامیده میشود که یکی از ۸ استخوان کارپال است.

استخوان اسکافوئید شکلی شبیه به یک قایق کوچک دارد که نقش مهمی در حرکت و پایداری مچ دست خواهد داشت.

محل قرارگیری استخوان اسکافوئید به گونه‌ ای است که بیش از دیگر بخش‌ ها در معرض آسیب قرار می‌ گیرد و احتمال شکستگی آن حتی با ضربات متوسط هم وجود دارد.

حساسیت بسیار زیاد این استخوان کوچک اما مهم سبب شده تا متخصصان با آگاهی دادن به همه افراد از آنها بخواهند که از عملکرد و سلامت آن مراقبت کرده تا مبادا به واسطه شکستگی این استخوان اختلالی در سلامت دست به وجود بیاید.

در ادامه مطلب علائم، علل و حتی درمان آسیب‌ های مربوط به اسکافوئید را برایتان شرح خواهیم داد تا با آگاهی بیشتر بتوانید از عوامل آسیب رسان به این استخوان مهم جلوگیری نمایید.

توصیف شکستگی اسکافوئید

شکستگی اسکافوئید معمولاً با محل آن در داخل استخوان توصیف می شود.

اغلب اسکافوئید در قسمت میانی خود شکسته می شود که به آن “وسط” می گویند.

شکستگی می تواند در هر دو انتهای پروگزیمال (نزدیکتر) و انتهایی (بیشتر) استخوان رخ دهد.

شکستگی های اسکافوئید بر اساس شدت جابجایی یا میزان جابجایی قطعات استخوانی از موقعیت طبیعی خود طبقه بندی می شوند:

شکستگی بدون جابجایی

در این نوع شکستگی، قطعات استخوانی به درستی در کنار هم قرار می گیرند.

شکستگی جابجا شده

در این نوع شکستگی، قطعات استخوان از وضعیت طبیعی خود خارج شده اند.

ممکن است بین قطعات استخوان شکاف وجود داشته باشد یا قطعات استخوانی ممکن است روی هم قرار گیرند.

علت شکستن استخوان اسکافوئید

حفظ سلامت سایر استخوان‌ های بدن مسئله‌ ای است که باید به آن اهمیت ویژه‌ ای دهید.

گاهاً بنا به دلایل مختلف استخوان‌ های حساس و کوچک و البته مهم در مچ دست دچار شکستگی می شوند که از مهمترین عوامل موثر بر این اختلال می‌ توان به افتادن، سقوط کردن و فشار مضاعف ناحیه دست اشاره کرد.

شکستگی‌های استخوان اسکافوئید معمولاً زمانی رخ می‌دهند که روی دست کشیده خود می‌افتید و وزن بدن شما روی کف دستتان قرار می‌گیرد.

بسته به موقعیت دست شما هنگام افتادن، انتهای استخوان بزرگتر در ساعد شما (رادیوس) نیز ممکن است در این نوع افتادن بشکند.

زمانی که ضربات سنگین به مچ دست وارد می شود، احتمال شکستگی استخوان اسکافوئید نیز وجود دارد.

گاهی اوقات در انجام تمرینات ورزشی مانند اسکیت کردن افراد با فشار بسیار زیاد بر روی دست فرود آمده و احتمال در رفتن و شکستگی اسکافوئید وجود دارد.

با این حال شکستگی استخوان اسکافوئید اغلب بر اثر افتادن یا ضربه اتفاق می‌ افتد و سایر بیماری‌ ها و آسیب‌ های دیگر نمی‌ تواند عاملی بر بروز این شکستگی باشد.

شکستگی‌های استخوان اسکافوئید در افراد در هر سنی، از جمله کودکان رخ می‌دهد.

هیچ عامل خطر یا شرایط خاصی وجود ندارد که احتمال شکستگی استخوان اسکافوئید را در فرد افزایش دهد.

برخی مطالعات نشان داده‌اند که پوشیدن محافظ مچ دست در حین فعالیت‌های پرانرژی مانند اسکیت و اسنوبورد می‌تواند خطر شکستگی استخوان‌های اطراف مچ دست را کاهش دهد.

شکستگی های اسکافوئید به سه گروه تقسیم می شوند و هر کدام به درمان های متفاوتی نیاز دارند تا از بهبود کامل استخوان اطمینان حاصل شود.

هر قسمت از استخوان منبع خون متفاوتی دارد که می تواند بر نحوه بهبود شکستگی تأثیر بگذارد.

روند بهبود شکستگی قطب پروگزیمال به دلیل خون رسانی ناکافی دشوارتر است و این احتمال بهبودی شکستگی را افزایش می دهد.

علائم شکستگی استخوان اسکافوئید

همه ما می‌ دانیم که شکستگی استخوان از دردناک‌ ترین آسیب‌ های جسمانی به شمار می‌ آید.

شکستن استخوان اسکافوئید هم از این مسئله مستثنا نبوده و زمانی که این اختلال به وجود می‌ آید درد بسیار زیادی را در مچ دست حس کرده که عملکرد دست را به طور کامل محدود می‌ کند.

اغلب شکستگی‌ ها با تورم و احساس گرما همراه هستند.

زمانی که اسکافوئید می‌ شکند عملاً حرکت مچ دست غیر ممکن شده و درد بسیار شدیدی را تجربه خواهید کرد.

اما با توجه به شدت آسیب افراد دردهای متغیری را متحمل می شوند، گاهی اوقات شکستگی استخوان اسکافوئید درد محدودی داشته که عموماً افراد این عارضه را با دررفتگی استخوان یا پیچ خوردن دست اشتباه می‌ گیرند.

با تمام این تفاسیر مهم است بدانید که اگر استخوان اسکافوئید دچار شکستگی شود ممکن است دیگر بخش‌ های تحت تاثیر قرار گرفته و منجر به پدیدار شدن آسیب‌ های جدی‌ تر می شود.

راه ‌های تشخیص شکستگی اسکافوئید

اگر پس از آسیب‌ ها، جراحات و ضربات شدیدی که به دست وارد می شود عملاً حرکت مچ برایتان غیر ممکن می شود باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا احتمال شکستگی و در رفتن استخوان اسکافوئید وجود دارد.

معاینه فیزیکی

در طول معاینه، پزشک در مورد سلامت عمومی شما با شما صحبت خواهد کرد و از شما می‌خواهد علائم خود را شرح دهید. او می‌خواهد بداند که چگونه آسیب دیده‌اید.

متخصصان ابتدا سعی دارند معاینات فیزیکی را انجام داده و با توجه به درد، کبودی و عدم حرکت دست متوجه خواهند شد که آیا شکستگی مستقیماً مربوط به اسکافوئید است یا خیر.

در بیشتر شکستگی‌ها، مستقیماً روی ناحیه اسکافوئید در قسمت توپی دست (حفره رادیال) حساسیت وجود خواهد داشت. پزشک ارتوپد همچنین موارد زیر را بررسی خواهد کرد:

• تورم
• کبودی
• کمبود حرکت

رادیوگرافی

اما اگر شرایط برای این نوع تشخیص فراهم نباشد متخصصان از سایر آزمایشات و فرایندهای تصویربرداری استفاده می‌ کنند.

یکی از روش‌ های تشخیصی که البته عموم متخصصان با تکیه بر نتایج به دست آمده از آن می‌ توانند شکستگی اسکافوئید را تایید یا رد کنند رادیوگرافی است.

ضمن انجام رادیوگرافی تصاویری از ساختار متراکم استخوان‌ ها به پزشک ارائه میشود و متخصصان می‌ توانند قسمت‌ های شکسته شده استخوان را به راحتی بررسی کرده و اگر جابجایی اتفاق افتاده باشد مشخص می شود.

اما نکته‌ ای که در مورد روش رادیوگرافی و شکستگی اسکافوئید باید بدانید این است که معمولاً بلافاصله بعد از شکستگی این استخوان آسیب دیدگی مشخص نیست.

متخصصان دو تا سه هفته دست را در آتل یا گچ قرار داده و مجدداً رادیوگرافی انجام می شود.

تجربه نشان می‌ دهد که شکستگی استخوان اسکافوئید به مرور زمان قابل مشاهده خواهد بود و پس از مدت مشخص شده با انجام رادیوگرافی تمامی آسیب‌ ها با جزئیات کامل نمایان می شود.

ام آر آی

اگر پزشک صلاح بداند که به جز بافت‌ های استخوانی بافت‌ های نرم مچ دست را بررسی کنند در این صورت ام آر آی را برای بیماران تجویز خواهند کرد، در روش ام آر آی شکستگی استخوان اسکافوئید به راحتی قابل مشاهده خواهد بود.

سی تی اسکن

مهم است بدانید که سی تی اسکن هم یکی دیگر از روش‌ های مناسب برای عکسبرداری از استخوان‌ های آسیب دیده می‌ باشد.

پزشک شما از اطلاعات سی تی اسکن برای تعیین برنامه درمانی شما استفاده خواهد کرد.

درمان شکستگی اسکافوئید

پس از انجام سایر روش‌ های تشخیصی متخصصان می‌ توانند محل شکستگی را مشخص کرده و اگر تکه‌ های استخوان جابجا شده باشند بهترین روش درمان را برای بهبود آن انجام خواهند داد.

اما به خاطر داشته باشید که در روند درمان شکستگی اسکافوئید مدت زمان تخمینی را به افراد اعلام خواهند کرد و پزشکان ابتدا از روش‌ های درمانی غیر جراحی استفاده می‌ کنند.

گچ گرفتن

در مرحله اول متخصصان برای درمان گچ گیری شکستگی اسکافوئید را مناسب می‌ دانند.

معتقدند از آنجایی که این استخوان به منبع خونی دسترسی دارد روند بهبود آن سریع تر حاصل می شود به همین دلیل پزشک ساعد و مچ دست را در یک آتل قرار داده تا بتواند روند بهبود استخوان شکسته شده را سرعت ببخشند.

مدت زمان بهبودی برای بیماران متفاوت است، البته پزشک با انجام رادیوگرافی و سایر آزمایشات می‌ تواند زمان تقریبی بهبود کامل را به بیماران اعلام کند.

جا انداختن

مهم است که بعد از تایید شکستگی استخوان اسکافوئید پزشک وضعیت بخش آسیب دیده را ارزیابی کند، گاهاً نیاز است که با جا انداختن استخوان شکسته شرایط را برای ترمیم درست و صحیح آن فراهم سازند.

برای انجام این فرایند پزشکان از بی‌ حسی موضعی یا بیهوشی استفاده می‌ کنند تا استخوان را به موقعیت مناسب بازگردانند.

برای این کار احتیاج به ایجاد برش کوچک جهت هدایت ابزارهای خاص است، پس از جا انداختن استخوان قطعاً روند بهبود به درستی و با سرعت بیشتر انجام می شود.

در موارد دیگر، جااندازی از طریق یک برش باز با دستکاری مستقیم شکستگی انجام می‌شود.

برای برخی از شکستگی‌ها، پزشک از یک دوربین کوچک به نام آرتروسکوپ برای انجام جااندازی استفاده می‌کند.

پیوند استخوان

گاهی اوقات آسیب دیدگی که بر اثر شکستگی اسکافوئید اتفاق می‌ افتد آنقدر وسیع است که حتی با گذر زمان هم شرایط بهبود پیدا نمی‌ کند در این موقعیت پزشک از پیوند استخوان استفاده می‌ کنند تا بتوانند قسمت‌ هایی که به طور کامل تخریب شده است را ترمیم نمایند.

در برخی موارد، پیوند استخوان ممکن است با یا بدون تثبیت داخلی انجام شود.

پیوند استخوان، استخوان جدیدی است که در اطراف استخوان شکسته قرار می‌گیرد، پیوند استخوان می‌تواند تولید استخوان و بهبود آن را تحریک کند.

استخوان پیوندی از استخوان ساعد همان بازو یا از مفصل ران بیمار گرفته می‌شود.

خود مراقبتی

اما در کنار سایر روش‌ های تخصصی برای درمان شکستگی استخوان اسکافوئید پزشکان خود مراقبتی را هم روشی مناسب و البته الزامی می‌ دانند.

مهم است که در طی دوره درمان و حتی پس از بهبودی تا مدت زمان تعیین شده از طرف پزشک از جابجایی، بلند کردن و هول دادن اجسام سنگین خودداری کنید.

افرادی که با شکستگی اسکافوئید مواجه میشوند نمی‌ توانند اجسام سنگین‌ تر از نیم کیلوگرم را جابجا کنند، همچنین پرتاب کردن اجسام با دست آسیب دیده نیز ممنوع است.

از طرفی ورزش کردن، بالا رفتن از نردبان و انجام فعالیت‌ های پرخطر مانند اسکیت سواری و ترامپولین برای این افراد مضر و خطرآفرین است.

در چنین شرایطی مجاز به استفاده از سایر ماشین آلات سنگین یا ارتعاشی نخواهید بود، به خاطر داشته باشید که مصرف سیگار بهبود شکستگی‌ ها را تا حد زیادی به تاخیر انداخته و آسیب‌ های جدی‌ تر را به طور قطعی در پی دارد.

عوارض شکستگی اسکافوئید

شکستگی اسکافوئید معمولا در صورت تشخیص و درمان سریع به خوبی بهبود می یابد، هرچند گاهی پس از شکستگی با عوارضی از جمله موارد زیر رو به رو خواهید شد:

جوش نخوردن انتهای استخوان شکسته

جوش نخوردن‌ پس از شکستگی‌های اسکافوئید شایع‌تر هستند زیرا خون‌رسانی به اسکافوئید ضعیف است.

خون‌رسانی خوب به استخوان برای بهبود شکستگی مهم است زیرا خون اکسیژن و مواد مغذی را به محل شکستگی می‌رساند تا به بهبود آن کمک کند.

اگر شکستگی اسکافوئید بهبود نیابد، پزشک شما از طریق جراحی پیوند استخوان انجام می‌دهد.

انواع مختلفی از پیوند استخوان وجود دارد. برای جوش نخوردن‌ها، پزشک شما نوع خاصی از پیوند را با استفاده از خون‌رسانی خود استخوان (پیوند عروقی) انجام می‌دهد.

اگر استخوان شکسته به بیش از دو قطعه شکسته شود، پزشک شما از پیوند ساختاری، احتمالاً از لگن خودتان، استفاده خواهد کرد.

نکروز آواسکولار

در شکستگی‌های اسکافوئید به ویژه شکستگی‌هایی که در آنها قطعات استخوان جابجا می‌شوند خون‌رسانی به استخوان مختل می‌شود.

اگر خونرسانی به یک قسمت به طور قابل توجهی کاهش یابد یا به طور کامل از بین برود، آن قسمت از استخوان مواد مغذی کافی دریافت نمی‌کند و سلول‌ها می‌میرند.

اگر این اتفاق بیفتد، استخوان به درستی بهبود نمی‌یابد. به این وضعیت نکروز آواسکولار می‌گویند.

پیوند استخوان عروقی مؤثرترین درمان برای این بیماری است، البته تا زمانی که استخوان بیش از حد شکسته نشده باشد یا مچ دست از قبل دچار آرتروز نشده باشد.

استئوآرتریت

با گذشت زمان، جوش نخوردن و مرگ استخوان در استخوان اسکافوئید می‌تواند منجر به آرتروز مچ دست شود.

آرتروز زمانی رخ می‌دهد که غضروف مفصلی در مفصل ساییده می‌شود، گاهی اوقات تا جایی که استخوان روی استخوان ساییده می‌شود.

علائم آرتروز مچ دست شامل موارد زیر می باشد:

• درد
• سفتی
• کاهش دامنه حرکتی در مچ دست
• درد هنگام فعالیت‌هایی مانند بلند کردن، گرفتن یا قرار دادن وزن روی آن

درمان آرتروز بر بهبود علائم تمرکز دارد. در ابتدا، درمان ممکن است شامل مصرف داروهای ضدالتهاب یا مسکن‌های بدون نسخه، آتل‌بندی مچ دست در هنگام درد و اجتناب از فعالیت‌هایی که مچ دست را درگیر می‌کنند باشد.

گاهی اوقات، تزریق استروئید به مچ دست به تسکین درد کمک می‌کند.

اگر درمان غیرجراحی علائم شما را تسکین ندهد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.

سؤالات متداول

این عارضه در زنان شایع‌تر است یا مردان؟

این عارضه در مردان به دلیل فعالیت های سنگین تر و ضربه و فشار بیشتر دیده می شود.

آیا فیزیوتراپی برای درمان شکستگی استخوان اسکافوئید مفید است؟

بله، فیزیوتراپی باعث افزایش دامنه حرکتی مفصل، کاهش تورم، افزایش قدرت عضلات ضعیف شده، رفع خشکی و سفتی انگشتان و همچنین بهبود مهارت های از دست رفته دست و انگشتان می شود.

چه داروهایی منجر به خونریزی بعد از عمل استخوان اسکافوئید می‌شود؟

داروهایی مانند آسپرین و ایبوپروفن بعد از جراحی منجر به خونریزی می شوند و بهتر است از هیچ دارویی بدون تجویز پزشک استفاده نکنید.

زمان بهبودی کامل شکستگی استخوان اسکافوئید چقدر است؟

بستگی به میزان شکستگی و محل آن دارد. معمولا شش تا دوازده هفته طول می کشد.